آرتروز یا استئوآرتریت
یکی از شایعترین علل درد زانو، آرتروز زانو یا همان ساییدگی غضروف مفصلی زانو است.
استئوآرتریت که معمولاً به عنوان آرتروز فرسایشی شناخته می‌شود، یکی از علل و شرایطی است که در آن فضای بالشت مانند طبیعی بین مفاصل (غضروف) دچار فرسایش می‌شود. هنگامی که این شرایط اتفاق می‌افتد، استخوان‌های مفاصل به یکدیگر ساییده می‌شوند و کمتر امکان جذب شوک‌های وارد شده توسط غضروف‌ها وجود دارد. نتیجه حاصل از این سایش می‌تواند علت درد و یا ورم، سفت شدن، کاهش دامنه‌ی حرکت و گاهی اوقات تشکیل استخوان اضافی در محل و صدا دادن زانو باشد.
علائم آرتروز زانو
علایم آرتروز زانو اغلب به آرامی شروع شده و با گذشت زمان تشدید می‌شود. نشانه‌ها و علائم آرتروز زانو درد شامل موارد زیر هستند:
- درد: مفصل شما ممکن است در طول حرکت یا پس از آن درد داشته باشد.
- حساسیت به لمس کردن: مفصل شما ممکن است در هنگام وارد شدن فشار اندک به آن دچار درد و ناراحتی شود.
- سفت و خشک شدن: سفت شدن مفاصل و صدای تق تق زانو به ویژه زمانی که شما صبح از خواب بیدار می‌شوید یا برای یک مدت طولانی بی حرکت هستید.
- از دست دادن قابلیت انعطاف پذیری: در این حالت ممکن است شما توانایی حرکت دادن کامل مفاصل خود را نداشته باشید.
- احساس سایش: شما ممکن است صدای زانو یا احساس سایش در مفصل داشته باشید.
- تشکیل استخوان اضافی (اسپرز یا اوستئوفیت یا خار استخوانی): این استخوان اضافی که شبیه یک توده سخت است می‌تواند در اطراف مفصل آسیب دیده تشکیل شود.
علل آرتروز زانو
رایج‌ترین علت آرتروز زانو بالا رفتن سن است. تقریباً همه افراد با گذشت زمان به طور تدریجی تا حدودی به ساییدگی زانو مبتلا می‌شوند. به هر حال، عوامل متعدد می‌توانند ریسک ابتلا به علائم آرتروز زانو در سنین پایین را افزایش دهند. مهم‌ترین این عوامل به شرح زیر هستند:
- وزن: افزایش وزن باعث افزایش فشار وارد شده به همه مفاصل و به طور خاص مفاصل زانو می‌شود. در این حالت هر کیلو وزن اضافه شده می‌تواند ۳ تا ۴ کیلو وزن اضافی به زانوها وارد کند.
- وراثت: این عامل می‌تواند یک فرد را بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو در مقایسه با سایرین قرار دهد. این موضوع می‌تواند به خاطر مشکلات ارثی ایجاد شود.
- جنسیت: زنان در سنین ۵۵ سال و بالاتر از آن با احتمال بیشتری نسبت به مردان به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند.
- آسیب‌های تکراری ناشی از وارد شدن فشار به مفاصل: این آسیب‌ها معمولاً در نتیجه نوع شغلی که فرد به آن اشتغال دارد ایجاد می‌شود. افرادی که به مشاغل خاص که نیازمند فشار به مفاصل همچون زانو زدن، چمباتمه زدن، یا بلند کردن اجسام سنگین (۲۷ کیلو و بیشتر) هستند، به احتمال بیشتری به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند. در این حالت دلیل ایجاد مشکل، وارد شدن فشار ثابت به مفاصل به خاطر فعالیت شغلی فرد است.
- فعالیت‌های ورزشی: انجام فعالیت‌های ورزشی همچون فوتبال، تنیس، یا دوی ماراتون می‌تواند فرد را در معرض ریسک بالاتر ابتلا به آرتروز زانو قرار دهد. این موضوع به معنی این است که فرد باید مراقبت بیشتری برای اجتناب از وارد شدن آسیب به مفاصل خود داشته باشد. به هر حال، مهم است که توجه کنیم فعالیت‌های بدنی منظم و آرام می‌تواند باعث تقویت مفاصل شده و ریسک ابتلا به آرتروز را کاهش دهد. در حقیقت، ضعیف شدن عضلات اطراف زانو می‌تواند باعث ابتلای فرد به آرتروز زانو شود.
- سایر بیماری‌ها: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که دومین نوع شایع آرتریت است به احتمال بیشتر به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند. علاوه بر این افراد دچار مشکلات متابولیک همچون افزایش غیر طبیعی آهن خون و یا افزایش غیر عادی هورمون رشد نیز به احتمال بیشتری ممکن است به آرتروز مبتلا شوند.
