زانوی پرانتزی در کودکان

زانوی پرانتزی (یا پای پرانتزی)، وضعیتی است که اغلب در کودکان خردسال به چشم می‌خورد و ممکن است با رشد کودک به طور خودبه‌خود بهبود یابد اما در مواردی این انحراف تا سنین بالاتر در نوجوانی و بزرگسالی نیز ادامه می‌یابد. آیا نگران زانوی پرانتزی فرزندتان هستید؟ در این مقاله، به شما می‌گوییم که زانوی پرانتزی در کودکان چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.

زانوی پرانتزی در کودکان (ژنو واروم)، وضعیتی است که در آن زانوهای کودک به سمت بیرون خم می‌شوند و مچ پاها به هم نزدیک‌تر می‌شوند. این حالت در نوزادان و کودکان نوپا بسیار شایع است و معولا با رشد کودک به طور خودبه‌خود برطرف خواهد شد. به طور معمول، تا سن 3 تا 4 سالگی این مشکل به طور کامل رفع می‌شود. اما متاسفانه در مواردی زانوی پرانتزی ممکن است تا سنین بالاتر وجود داشته باشد و یا پیشرفت کند که نیاز به بررسی و درمان تخصصی دارد.

تشخیص پای پرانتزی کودکان

کودکان مبتلا به زانوی پرانتزی ممکن است هنگام راه رفتن انگشتان پای خود را به سمت داخل بچرخانند یا بیشتر از حد معمول زمین بخورند. این مشکلات معمولا با رشد کودک برطرف می‌شود. اگر زانوی پرانتزی تا دوران نوجوانی ادامه یابد، ممکن است باعث درد در مچ پا، زانو یا لگن شود.

پزشک کودک با انجام معاینه فیزیکی و پرسیدن سوالاتی درباره سابقه پزشکی کودک، به بررسی وضعیت زانوی پرانتزی در کودکان می‌پردازد. اگر کودک کمتر از دو سال سن داشته باشد، احساس خوبی داشته باشد و هر دو پا به یک اندازه خم شده باشند، معمولا نیازی به انجام آزمایش‌های اضافی نیست. پزشک به طور مرتب وضعیت کودک را بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل کند که زانوی پرانتزی با رشد کودک بهبود می‌یابد.

در برخی موارد، ممکن است به ارزیابی بیشتر توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یا ارتوپدی نیاز باشد. این موارد شامل نکات زیر است:

• زانوی پرانتزی باگذشت زمان بهبود نیابد.
• میزان خمیدگی زانوها با هم متفاوت باشد.
• کودک علائمی مانند درد زانو، لنگیدن، ضعف یا مشکل در دویدن داشته باشد.

در این موارد، ممکن است پزشک برای بررسی بیماری‌هایی مانند بلونت یا راشیتیسم، درخواست عکس‌برداری با اشعه ایکس کند. همچنین، برای تشخیص راشیتیسم، ممکن است آزمایش خون تجویز شود.

دلایل بروز پای پرانتزی کودکان

زانوی پرانتزی فیزیولوژیک در نوزادان به این دلیل رخ می‌دهد که برخی از استخوان‌های پا در دوران جنینی برای قرارگیری در فضای کوچک رحم، کمی می‌چرخند. این حالت، بخشی طبیعی از رشد و تکامل کودک است. با شروع راه رفتن کودک، ممکن است این انحنا کمی بیشتر شود اما معمولا باگذشت زمان و به طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد. کودکانی که زودتر شروع به راه رفتن می‌کنند، ممکن است زانوی پرانتزی شدیدتری داشته باشند.

در اکثر کودکان، این مشکل تا سن ۳ یا ۴ سالگی برطرف می‌شود و پاها معمولا تا سن ۷ یا ۸ سالگی کاملا صاف می‌شوند. در موارد نادر، زانوی پرانتزی در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند:

• بیماری راشیتیسم: بیماری‌ای که به دلیل کمبود ویتامین D یا کلسیم رخ می‌دهد و بر رشد استخوان‌ها تاثیر می‌گذارد.
• بیماری بلونت: اختلال رشدی استخوان‌های پا
• آسیب‌ها یا عفونت‌های اطراف زانو

که بر رشد استخوان‌های پا تاثیر می‌گذارند، باشد.

درمان پای پرانتزی در کودکان

درمان زانوی پرانتزی در کودکان به عوامل مختلفی از جمله علت اصلی، سن کودک و شدت بیماری و سلامتی کلی کودک بستگی دارد. درمان پای پرانتزی در کودکان می‌تواند با روش‌های مختلفی انجام شود. از جمله این روش‌ها، استفاده از تکنیک‌های مرتبط با درمان غیرجراحی انحرافات زانو است که برای اصلاح مشکلات زانو به‌ویژه در سنین پایین مؤثر هستند. بررسی و تشخیص علت اصلی، اولین گام در شروع فرآیند درمان است:

• درمان زانوی پرانتزی ناشی از فیزیولوژیک بدن: در بسیاری از موارد، زانوی پرانتزی با رشد کودک به طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد و نیاز به درمان خاصی ندارد.
• درمان زانوی پرانتزی ناشی از بیماری راشیتیسم: برای درمان راشیتیسم که یکی از علل زانوی پرانتزی است، معمولا مکمل‌های ویتامین D و کلسیم تجویز می‌شود. در برخی موارد ممکن است استفاده از اسپلینت نیز توصیه شود.
• درمان زانوی پرانتزی ناشی از بیماری بلونت: درمان بیماری بلونت ممکن است شامل استفاده از بریس یا در موارد شدیدتر، جراحی باشد.

اگر زانوی پرانتزی به دلیل بیماری‌های دیگری مانند استئوجنزیس ایمپرفکتا ایجاد شده باشد، درمان بیماری زمینه‌ای در اولویت قرار دارد.

عوامل موثر بر انتخاب روش درمان زانوی پرانتزی در کودکان

پس از شناسایی عامل اصلی بیماری انحراف در زانو، سایر عوامل موثر بر انتخاب روش درمان زانوی پرانتزی در کودکان عبارت‌اند از:

• سن کودک: اگر زانوی پرانتزی پس از دوسالگی همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است نیاز به درمان باشد.
• شدت بیماری: شدت زانوی پرانتزی نیز در انتخاب روش درمان موثر است.
• سلامت کلی کودک: سابقه پزشکی و تحمل کودک نسبت به داروها و روش‌های درمانی مختلف نیز در تصمیم‌گیری پزشک تاثیر می‌گذارد.

روش های درمان پای پرانتزی در کودکان

پس از معاینه و بررسی عوامل تأثیر گذار بر انحراف زانو، پزشک متخصص ممکن است یک یا ترکیبی از روش‌های درمانی را به والدین کودک توصیه و برای درمان این بیماری تجویز کند، که عبارت‌اند از:

• کفش‌های مخصوص: استفاده از کفش‌های طبی مخصوص می‌تواند در بسیاری از موارد به بهبود وضعیت کمک کند. لذا اغلب پزشکان طب فیزیکی و متخصصان ارتوپدی، والدین را به تهیه کفش های مخصوص که شامل کفی مخصوص طراحی شده برای کودک دارای پای پرانتزی است، توصیه می‌کنند.
• بریس‌های اصلاحی: بریس‌ها برای اصلاح شکل پاها و کمک به تراز شدن استخوان‌ها کاربرد دارند. زانوبندهای تخصصی AFO و KAFO و سایر انواع مچ بند، کفی طبی و غیره از رایج ترین بریس های تجویزی برای کنترل و درمان پیشرفت انحراف و پرانتزی زانو هستند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود دامنه حرکتی مفصل بسیار مفید است.
• حرکات اصلاحی: آموزش کودک برای انجام مستمر ورزش‌های تخصصی بر روی کنترل پیشرفت انحنا و تقویت پاسچر اسکلتی عضلانی پاها و زانوها از مهم‌ترین و موثرترین روش‌های درمان بدون جراحی برای زانوی پرانتزی است.
• عمل جراحی: در موارد شدید و زمانی که سایر روش‌های درمانی موثر نباشند، ممکن است جراحی استئوتومی (برش استخوان) به عنوان آخرین گزینه برای اصلاح شکل استخوان‌ها انجام گیرد.

انتخاب بهترین روش درمان برای هر کودک به طور جداگانه و باتوجه‌به شرایط او توسط پزشک متخصص انجام می‌شود.

چه زمانی برای درمان پای پرانتزی در کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فرزندتان دچار زانوی پرانتزی است و هر یک از علائم زیر را نشان می‌دهد، بهتر است با پزشک مشورت کنید:

• تشدید زانوی پرانتزی پس از دوسالگی: اگر زانوی پرانتزی کودک باگذشت زمان بدتر می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید.
• ناهمواری زانوها: اگر زانوهای کودک به میزان یکسان خم نشده باشند (یکی بیشتر از دیگری)، بهتر است به پزشک نشان داده شود.
• لنگیدن هنگام راه رفتن: لنگیدن می‌تواند نشانه‌ای از مشکل جدی‌تر باشد.
• درد در ناحیه زانو یا لگن یا مچ و کف پا: وجود هرگونه درد باید جدی گرفته شود.
• کوتاه‌قدی: اگر قد کودک زیر صدک پنجم باشد، ممکن است دلایل دیگری نیز وجود داشته باشد که نیاز به بررسی دارند.
• ضعف یا مشکل در دویدن: مشکل در انجام فعالیت‌های بدنی می‌تواند نشانه‌ای از مشکل زمینه‌ای باشد.

پزشک معمولا وضعیت کودک را به صورت دوره‌ای بررسی خواهد کرد و بهترین گزینه درمانی را پیشنهاد خواهد داد.

درمان زانوی پرانتزی در کودکان در کلینیک امید

در کلینیک امید، با بهره‌گیری از دانش و تجربه متخصصین ارتوپدی، درمان‌های متنوعی برای زانوی پرانتزی در کودکان ارائه می‌شود. بسته به‌شدت بیماری، سن کودک و علت زمینه‌ای، روش‌های درمانی مختلفی از جمله استفاده از ارتزهای طبی شامل کفش طبی و کفی طبی و زانو بند طبی،حرکات اصلاحی تخصصی و فیزیوتراپی هستند. هدف اصلی درمان، اصلاح تدریجی شکل پاها، کاهش فشار روی مفاصل و بهبود عملکرد حرکتی کودک است. علاوه بر درمان‌های فیزیکی، در صورت نیاز، مکمل‌های تغذیه‌ای و دارویی نیز تجویز می‌شود.

در کلینیک پای امید، عمده ی انحرافات و اختلالات پا با رویکرد و روش‌های غیرجراحی درمان می شوند. نظارت مستقیم پزشکان طب فیزیکی و مهارت کارشناسان ارتوپدی فنی از نقاط قوت و قابل ملاحظه کلینیک پای امید است تا همه ارتزهای طبی این مرکز که توسط پزشک بیمار تجویز شده اند، بطور کاملاً سفارشی Custom Made طراحی و تولید شوند. این مرکز تضمین می کند که به هیچ وجه برای بیماران از محصولات ارتوپدیک پیش ساخته برای بیماری خاصی که به تشخیص پزشک بیمار تجویز شده است، استفاده نخواهند کرد.

سخن پایانی

زانوی پرانتزی در کودکان وضعیتی شایع است که در آن زانوها به سمت بیرون خم می‌شوند. این حالت معمولا در سال‌های اولیه کودکی رخ می‌دهد و در بسیاری از موارد به طور خودبه‌خود با رشد کودک بهبود می‌یابد. بااین‌حال، در برخی موارد، زانوی پرانتزی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند راشیتیسم یا بیماری بلونت باشد. بنابراین، توصیه می‌شود که والدین در صورت مشاهده علائم آن، کودک خود را به پزشک متخصص اطفال نشان دهند