پروتز وسیلهای است که جایگزین عضو از دست رفته یا ناقص میشود. پروتزهایی که جایگزین مچ، ساعد و بازو و انگشتان دست شوند، با نام پروتزهای دست شناخته میشوند. پروتز دست کاربردهای مختلفی دارد از جمله شبیهسازی ظاهر بازو، مچ دست و انگشتان و همچنین کمک به حفظ تعادل و بهبود حرکت. پروتزهای زیبایی دست هیچ کارکرد مکانیکی ندارند و صرفا ظاهر از دست رفته را بازمیگرداند.
بسیاری از پروتزها میتوانند حرکات ساده باز و بسته شدن دست را انجام دهند. با این حال، پروتزهای پیشرفتهتر الکتریکی در حال توسعهاند تا با انتقال سیگنال الکتریکی از عضلات به پروتز، امکان حرکت انگشتان بهصورت جداگانه را فراهم آورند. در حال حاضر تنها 27 تا 44 درصد از افرادی که دچار قطع عضو اندام فوقانی شدهاند از پروتز دست استفاده میکنند. تیم متخصصان ما توانستهاند به نرخ پذیرش بیش از 80 درصد در زمینه پروتزهای اندام فوقانی دست پیدا کنند. در این مقاله مفصلاً به انواع پروتز دست میپردازیم.
پروتزهای دست و بازو وسایلی هستند که برای یاری رساندن به افرادی که بخشی از دست یا کل آن را از دست دادهاند، طراحی شدهاند. این پروتزها برای افرادی که به دلیل آسیبدیدگی، حادثه، نقص مادرزادی یا بیماری اندام خود را از دست دادهاند، کاربرد دارند. انواع پروتزها معمولاً بر اساس کاربرد (زیبایی، عملکردی یا ترکیبی از این دو) و جنسی که دارند (پلاستیکی، سیلیکونی، فلزی و پلیمری) دستهبندی میشوند.
هر پروتز دست معمولاً از اجزای یکسانی تشکیل شده است که عبارتاند از:
پروتزهای دست، با عملکردهای متنوعی که دارند، به افراد دارای نقص عضو کمک میکنند تا فعالیتهای روزمره را بهتنهایی انجام دهند. پروتز عملکردی دست که اصطلاحاً فانکشنال (Functional) نامیده میشوند، انواع مختلفی دارند که لازم است با هر کدام آنها آشنا شوید:
پروتزهای الکتریکی با استفاده از موتورهای الکتریکی و حسگرها حرکت میکنند و عملکردی ظریفتر و طبیعیتر از سایر انواع پروتز دارند. این پروتزها به باتری نیاز دارند و میتوانند حرکات مختلف دست مثل گرفتن اشیا، نوشتن، غذا خوردن و دست دادن را انجام دهند. بعضی از پروتزهای الکتریکی پیشرفته حتی میتوانند حرکات ظریف انگشتان را هم تقلید کنند.
مزایای پروتزهای الکتریکی | چالشهای پروتزهای الکتریکی |
عملکردی شبیه به دست طبیعی | قیمت بالا |
پشتیبانی از حرکات مختلف دست | نیاز به باتری |
قابلیت تنظیم و شخصیسازی | وزن بیشتر |
پروتزهای غیرفعال هیچگونه عملکرد مکانیکی ندارند و بیشتر جنبه زیبایی دارند. پروتز زیبایی دست از مواد سبک و بادوام مثل پلاستیک، سیلیکون، و یا یک ماده اسفنجی به نام نتم زیگل استفاده می شود. همچنین، این نوع پروتزهای دست میتوانند با رنگ پوست فرد هم مطابقت داده شوند. پروتزهای غیرفعال برای افرادی که به دنبال یک پروتز با قیمت مناسب و ظاهر طبیعی هستند، مناسب هستند.
مزایای پروتزهای غیرفعال | چالشهای پروتزهای غیرفعال |
قیمت پایین | عدم وجود عملکرد مکانیکی |
وزن سبک | محدودیت در انجام فعالیتهای روزمره |
ظاهر طبیعی |
پروتزهای با انرژی بدن از نیروی عضلات بدن برای حرکت استفاده میکنند. این پروتزها معمولاً دارای یک کابل یا تسمه هستند که به عضلات بازوی باقیمانده متصل میشود. با حرکت عضلات، پروتز هم حرکت میکند. پروتزهای با انرژی بدن برای افرادی که به دنبال یک پروتز با قیمت مناسب و عملکردی نسبتاً ساده هستند، مناسب هستند.
مزایای پروتزهای با نیروی عضلات | چالشهای پروتزهای با نیروی عضلات |
قیمت مناسب | نیاز به عضلات قوی در بازوی باقیمانده |
عملکرد نسبتاً ساده | محدودیت در طیف حرکات |
عدم نیاز به باتری |
پروتزهای هیبریدی ترکیبی از پروتزهای الکتریکی و مکانیکی هستند. این نوع پروتز از مزایای هر دو نوع پروتز بهره میبرد و میتواند طیف گستردهای از حرکات را با قیمتی نسبتاً مناسب ارائه دهد.
مزایای پروتزهای هیبریدی | چالشهای پروتزهای هیبریدی |
ترکیبی از عملکرد و زیبایی | پیچیدگی بیشتر |
طیف گستردهای از حرکات | نیاز به تعمیرات و نگهداری بیشتر |
قیمت نسبتاً مناسب |
این نوع پروتزها که به عنوان پروتزهای زیبایی شناخته می شوند، از جنس سیلیکون ساخته می شوند. پروتزهای زیبایی دست هیچ کارکرد مکانیکی ندارند و صرفا ظاهر از دست رفته را باز میگرداند.
مزایای پروتزهای زیبایی سیلیکونی | چالشهای پروتزهای زیبایی سیلیکونی |
ظاهری بسیار طبیعی | صرفا جهت زیبایی |
سبک | فاقد امکان حرکت مکانیکی |
قیمت ارزان تر نسبت به سایر پروتزها | نیاز به مراقبت برای افزایش طول عمر |
در دنیای گسترده انواع پروتز دست، انتخاب مناسبترین گزینه با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلفی مثل عملکرد، زیبایی و البته هزینه همراه است. قیمت و هزینه انواع پروتز دست بسته به برند، کشور سازنده، امکانات و ویژگیهای خاص پروتز، محل ارائه خدمات و شرایط عمومی بیمار متفاوت است. بههمین دلیل نمیتوان رقم خاصی را برای پروتزهای دست ارائه داد.
برای درک بهتر این موضوع، در جدول زیر به بررسی انواع پروتز دست، وزن و عمر مفید هر کدام پرداختهایم:
نوع پروتز | توضیحات | وزن تقریبی | عمر مفید |
پروتز غیرفعال | سادهترین نوع پروتز با ظاهری شبیه به دست واقعی | 100 تا 500 گرم | 5 تا 7 سال |
پروتز مکانیکی | دارای عملکردهای ساده مثل گرفتن اشیا | 500 تا 1000 گرم | 7 تا 10 سال |
پروتز الکتریکی ساده | دارای حرکات محدود دست با استفاده از موتور الکتریکی | یک تا 2 کیلوگرم | 5 تا 7 سال |
پروتز الکتریکی پیشرفته | دارای طیف گستردهای از حرکات ظریف دست با استفاده از موتور الکتریکی و هوش مصنوعی | 2 تا 3 کیلوگرم | 7 تا 10 سال |
پروتز هیبریدی | ترکیبی از پروتزهای الکتریکی و مکانیکی | 1.5 تا 2.5 کیلوگرم | 7 تا 10 سال |
پروتزهای زیبایی (سیلیکونی) | بدون امکان حرکت مکانیکی و صرفاً جایگزین ظاهر از دست رفته | بین 20 تا 300 گرم | 3 تا 5 سال |
انتخاب پروتز دست مناسب، تصمیمی مهم و حیاتی در مسیر بازگشت به استقلال و آزادی عمل است. با در نظر گرفتن نکات زیر میتوانید سفری آگاهانه در دنیای پروتزها داشته باشید:
کلینیک امید با سابقهای درخشان در ارائه خدمات ارتوپدی فنی، کمکحال شما در انتخاب و تهیه انواع پروتز دست است. ما با بهرهمندی از متخصصان مجرب، تجهیزات مدرن و بهروز و همچنین رویکردی متعهدانه، در کنار شما خواهیم بود تا تجربهای لذتبخش از پروتز داشته باشید.
خدمات کلینیک امید در زمینه پروتز دست:
دنیای پروتزهای دست، دنیایی پر از امید و فرصت است. با انتخاب پروتز مناسب، میتوانید طعم استقلال عمل، آزادی و انجام فعالیتهای روزمره را دوباره بچشید. محدودیتهای جسمی دیگر مانعی برای پیشرفت و موفقیت شما نخواهند بود.