آرتروز زانو چیست؟

طبق آمارهای جهانی، شیوع کلی آرتروز ناحیه زانو در افراد بالای 15 سال، 16 درصد و در افراد بالای 40 سال، 22.9 درصد است. بر این اساس، تخمین زده می‌شود که حدود 654.1 میلیون نفر (40 سال و بالاتر) در سراسر جهان در سال 2020 به آرتروز در زانو مبتلا هستند. همچنین، تقریباً 13 درصد از زنان و 10 درصد از مردان بالای 60 سال دچار آرتروز حاد زانو با علائم قابل توجه شده‌اند. روش‌های درمانی ما در کلینیک امید می‌توانند به کاهش ناراحتی، کند کردن آسیب مفصل و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کنند.

آرتروز زانو، شایع‌ترین نوع آرتروز

آرتروز زانو شایع‌ترین نوع آرتروز است. زمانی که غضروف ساییده می‌شود، استخوان‌های مفصل مستقیماً به یکدیگر برخورد می‌کنند و در نتیجه درد، التهاب، سفتی، کاهش دامنه حرکتی و گاهی اوقات تشکیل خارهای استخوانی ایجاد می‌شود.

اگرچه این نوع آرتروز ممکن است در جوانان هم رخ دهد، اما خطر ابتلا به آن بعد از 45 سالگی افزایش می‌یابد و زانو یکی از شایع‌ترین مفاصل مبتلا به این بیماری است.

علائم آرتروز زانو

آرتروز زانو می‌تواند علائم زیر را به همراه داشته باشد:

• احساس دردی که هنگام فعالیت زیاد می‌شود، اما با استراحت کمی بهتر خواهد شد.
• مشاهده تورم در بخش‌های مختلف زانو که با لمس آن‌ها احساس درد، شدیدتر می‌شود.
• خشکی زانو، به‌خصوص در صبح یا بعد از نشستن طولانی‌مدت.
• کاهش تحرک زانو که انجام کارهایی مثل بلند شدن از صندلی یا ماشین، استفاده از راه‌پله یا راه رفتن را دشوار می‌کند.
• صدای تق‌تق یا ساییدگی آزاردهنده‌ای که هنگام حرکت زانو شنیده می‌شود.

در مراحل ابتدایی یا متوسط بیماری، بسیاری از بیماران می‌توانند با استفاده از روش‌های درمان غیرجراحی آرتروز زانو مانند فیزیوتراپی، اصلاح سبک زندگی، مصرف داروهای ضدالتهاب و تزریق‌های مفصلی، علائم خود را کنترل و کیفیت زندگی خود را حفظ کنند.

علت‌های بروز بیماری آرتروز زانو

اگرچه افزایش سن مهم‌ترین عامل خطر برای آرتروز در زانو به شمار می‌رود، عوامل دیگری هم می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را در سنین پایین‌تر افزایش دهند.

• سن: با افزایش سن، توانایی غضروف برای ترمیم خود کاهش می‌یابد.
• وزن: اضافه وزن فشار روی تمام مفاصل به‌خصوص زانو را افزایش می‌دهد. هر کیلوگرم اضافه وزن، فشار 3 تا 4 برابری را روی زانوها وارد می‌کند.
• سابقه خانوادگی: داشتن بستگان مبتلا به آرتروز زانو و همچنین بعضی جهش‌های ژنتیکی خاص می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. همچنین، شکل غیرطبیعی استخوان‌های اطراف مفصل زانو که از بدو تولد وجود دارد، می‌توانند زمینه‌ساز آرتروز شوند.
• جنسیت: بالای 55 سال بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند.
• آسیب‌های ناشی از فشار مکرر: بعضی مشاغل که نیازمند فعالیت‌هایی مثل زانو زدن، چمباتمه نشستن یا بلند کردن اجسام سنگین هستند، به دلیل فشار مداوم روی مفصل زانو، خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهند.
• فعالیت‌های ورزشی سنگین: ورزشکاران رشته‌هایی مثل فوتبال، تنیس یا دویدن طولانی‌مدت در معرض خطر بیشتری برای آرتروز ناحیه زانو قرار دارند. البته این به معنای کنار گذاشتن ورزش نیست. بلکه ورزش با شدت متوسط و منظم باعث تقویت مفاصل و کاهش خطر آرتروز می‌شود. در واقع، ضعف عضلات اطراف زانو می‌تواند زمینه‌ساز آرتروز شود.
• بیماری‌های زمینه‌ای: ابتلا به روماتوئید آرتریت (دومین نوع شایع آرتروز) و بعضی اختلالات متابولیک مثل تجمع آهن یا افزایش هورمون رشد، خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می‌دهد.
• اختلالات اسکلتی عضلانی: وجود انحرافات زانو مثل زانوی ضربدری و زانوی پرانتزی، چرخش مچ پا، چرخش لگن، کف پای صاف، کوتاهی و ضعف عضلات ساق و ران می‌تواند زمینه ساز بروز آرتروز زانو باشند. برای همین پزشکان توصیه می‌کنند این عارضه‌ها از کودکی و نوجوانی مودر توجه والدین قرار گیرند تا در سنین بالاتر، افراد دچار عوارض جانبی مثل آرتروز زانو نشوند.

عوامل خطرساز در آرتروز ناحیه زانو

عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش دهند. بعضی از این عوامل قابل تغییر و بعضی دیگر غیرقابل تغییر هستند. با آگاهی از این عوامل خطرآفرین، می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به آرتروز زانو یا کند کردن پیشرفت آن اقداماتی انجام دهید:

• ژنتیک: اگر سابقه خانوادگی آرتروز ناحیه زانو دارید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بیشتر است.
• ناهنجاری‌های مادرزادی: بعضی افراد با ناهنجاری‌های مادرزادی در مفصل زانو به دنیا می‌آیند که می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را در آنها افزایش دهد.

• شغل: افرادی که شغل‌هایی دارند که نیازمند فعالیت‌های فیزیکی سنگین و تکراری هستند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز در زانو قرار دارند.

جدیدترین روش‌های رفع آرتروز زانو

هدف اصلی درمان قطعی آرتروز زانو، کاهش درد و بهبود تحرک زانو است. پزشکان متخصص در کلینیک امید برنامه‌های درمانی ترکیبی از جمله موارد زیر را برای بیماران در نظر می‌گیرند:

• کاهش وزن: حتی کاهش وزن کم، در صورت نیاز، می‌تواند به طور قابل توجهی درد زانو ناشی از آرتروز را کاهش دهد.
• تمرینات ورزشی و حرکات تقویتی: تقویت عضلات اطراف زانو مفصل را پایدارتر می‌کند و درد را کاهش می‌دهد. تمرینات کششی به حفظ تحرک و انعطاف‌پذیری مفصل زانو کمک می‌کنند.
• تزریق کورتیزون (کورتون) به زانو: کورتیکوستروئیدها یا کورتون‌ها داروهای ضدالتهاب قوی هستند که نرخ تخریب مفاصل زانو را کاهش میدهند.
• تزریق ژل و اوزون به زانو: امروزه از تزریق ژل‌های اسید هیالورونیک و گاز اوزون (معروف به اوزون تراپی) در کنار تزریق کورتون، برای بهبود فرسایش زانو و کمک به بازسازی مفاصل استفاده می‌شود.
• درمان‌های جایگزین: بعضی از درمان‌های جایگزین که ممکن است مؤثر باشند عبارت‌اند از: کرم‌های موضعی حاوی کپسایسین، طب سوزنی یا مصرف مکمل‌هایی مثل گلوکزامین و کندرویتین
• استفاده از وسایل کمکی مثل بریس: بریس یا زانوبند وسیله‌ای است که برای حمایت، ثبات و فشرده‌سازی مفصل زانو استفاده می‌شود. این زانوبندها برای درمان طیف گسترده‌ای از آسیب‌ها و شرایط، از جمله آرتروز، رگ‌به‌رگ شدن، کشیدگی، درد زانو و ناپایداری مفصل کاربرد دارند.
• فیزیوتراپی و کاردرمانی: اگر در انجام فعالیت‌های روزانه با مشکل روبرو هستید، توانبخشی تخصصی شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌تواند به شما کمک کند. فیزیوتراپیست‌ها و کاردرمانگرها روش‌های تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل را به شما آموزش می‌دهند.
• جراحی: زمانی که سایر درمان‌ها مؤثر نباشند، جراحی به‌عنوان آخرین راه می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

تشخیص شدت آرتروز برای درمان بهتر

معمولاً آرتروز از لحاظ شدت 4 درجه دارد که از خفیف به شدید دسته‌بندی می‌شوند. پزشک با تشخیص شدت آرتروز در ناحیه زانو، درمان لازم را تجویز می‌کند. مثلاً اگر آرتروز درجه 4 تشخیص داده شود، چاره‌ای به‌جز تعویض مفصل زانو برای کاهش درد بیمار نیست. از طرفی، در موارد خفیف‌تر مثل درجه 1 و 2 درمان‌های مختلفی (مثل استفاده از زانوبند، فیزیوتراپی، تزریقات کم تهاجمی و غیره) را می‌توان برای افراد انجام داد.

توجه داشته باشید که کلینیک امید روش‌های درمانی دیگری مثل تزریق پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) را هم ارائه می‌دهد. تزریق پی آر پی از پلاکت‌های خون خود بیمار برای کمک به ترمیم بافت آسیب‌دیده استفاده می‌کند. این روش درمانی در بعضی از بیماران مبتلا به آرتروز ناحیه زانو می‌تواند مؤثر باشد.

داروهای آرتروز زانو

مسکن‌ها و داروهای ضدالتهاب ویژه درمان آرتروز در زانو شامل داروهای بدون نسخه مثل استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم می‌شوند. مصرف داروهای بدون نسخه را برای بیش از 10 روز بدون مشورت با پزشک ادامه ندهید. مصرف طولانی‌مدت این داروها خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. اگر داروهای بدون نسخه تسکینی برای درد ایجاد نمی‌کنند، پزشک ممکن است برای کاهش درد، داروی ضدالتهاب نسخه‌ای یا داروی دیگری تجویز کند.

چه زمانی برای رفع آرتروز زانو باید به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولاً با روش‌های خودمراقبتی می‌توان درد ناشی از آرتروز در زانو را تسکین داد. با این حال، اگر درد زانو به دلیل یک آسیب جدی ایجاد شده است، حتماً به پزشک مراجعه کنید. فرقی نمی‌کند که سن‌تان چقدر است، چرا که در شرایط بروز موارد زیر به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارید:

• مفصل زانو خم شده یا تغییر شکل داده است.
• در زمان آسیب، صدای تق بلندی شنیده‌اید.
• قادر به تحمل وزن روی زانو نیستید.
• درد بسیار شدید دارید.
• زانو به طور ناگهانی دچار تورم شده است.

اگر درد زانو شدید است؛ اما ناشی از آسیب جدی نیست، یا اینکه با روش‌های خودمراقبتی بهبود نمی‌یابد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علت درد زانو را تشخیص دهد و بهترین روش درمانی را برای شما تجویز کند.

بهترین روش رفع آرتروز زانو در کلینیک امید

کلینیک امید با بهره‌گیری از مجرب‌ترین متخصصان و مجهزترین تجهیزات، طیف وسیعی از خدمات درمانی را برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو ارائه می‌دهد. هدف ما ارائه درمان‌های مؤثر و غیرتهاجمی است که به شما کمک می‌کند تا درد خود را کاهش و تحرک خود را افزایش دهید.

از جمله روش‌ها و تجهیزات درمانی کلینیک امید:

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست‌های کلینیک امید می‌توانند به شما در انجام تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف زانو، افزایش انعطاف‌پذیری مفصل و بهبود تعادل و هماهنگی کمک کنند. کلینیک تخصصی فیزیوتراپی امید شامل طیف وسیعی از مدالیته‌های پیشرفته فیزیوتراپی مانند لیزر پرتوان، شاک ویو تارپی، تکار تراپی، الکترومگنت، مگنت تراپی، سوزن خشک، وازوترین (ایرکامپرشن)، منوال‌تراپی و … است.
• کاردرمانی: کاردرمانگران متخصص ما در کلینیک تخصصی کاردرمانی می‌توانند به شما در یادگیری روش‌هایی برای انجام فعالیت‌های روزانه با درد و ناراحتی کمتر کمک کنند. ایشان با استفاده از مدرنترین تجهیزات و دستگاه‌ها در برنامه درمانی بیماران استفاده می‌کنند.
• ارتوپدی فنی: کارشناسان ارتز و پروتز در کلینیک تخصصی ارتوپدی فنی امید، با تجویز مناسب ترین ارتزهای طبی برای زانو، مانند زانو بندهای طبی، کفش ها و کفی های طبی مخصوص، فرآیند کنترل و درمان بیماری آرتروز زانو را در کنار سایر روش های درمانی مدیریت می‌کنند.
• درمان های کم تهاجمی و بدون جراحی: متخصصان کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی در کلینیک درد امید، با استفاده از روش‌های پیشرفته درمان آرتروز زانو مانند اورتوکین تراپی، پرولوتراپی، تزریق ژل و اوزون در مفاصل زانو، به بیمارانی که به درد و التهاب زانو مبتلا هستند کمک می‌کنند تا کارهای روزمره زندگی را راحت‌تر سپری کنند و حتی القمدور از انجام عمل‌های جراحی باز و تعویض مفصل زانو بی نیاز باشند.

اگر آرتروز زانو باعث درد و سفتی در مفصل زانوی شما شده است، به پزشک یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید. آنها می‌توانند با شما در ایجاد یک برنامه درمانی که ترکیبی از روش‌های درمانی خانگی، درمان‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی باشد، همکاری کنند.

تشخیص و درمان زودهنگام بهترین راه برای جلوگیری از بدتر شدن آسیب مفصل است. با درمان مناسب، می‌توانید تسکینی را که برای مدیریت بهتر علائم خود و فعال ماندن نیاز دارید، به دست آورید.